De Bewuste Visweek: do’s en don’ts van viskes eten

Een viske, ik lust dat graag! En wie niet? Maar wat is er nu nog verantwoord om te eten, en wat niet? Tonijn mag niet meer? Scampi’s uit Vietnam zijn dubieus (ik heb het met mijn eigen ogen gezien in Vietnam, sindsdien kan ik dat echt niet meer met smaak eten), kabeljauw is overbevist, 60% van wat er gevist wordt is bijvangst en wordt weggegooid? Zucht, het klinkt niet goed he? Het wordt moeilijk om een viske met smaak en een goed geweten op te eten…

Maar kijk, er zijn ook initiatieven die ons een beetje op weg willen helpen.Er zijn de North Sea Chefs, die enkel koken met lekkers (en dan vooral bijvangst) uit de Noordzee , en de keurmerken MSC en ASC: onafhankelijke instanties die erop toezien dat de vis die zij een label geven, op een duurzame manier gevangen wordt. Het zijn die keurmerken die de komende week, van 26 september tot 2 oktober, samen met het WWF, de ‘Bewuste Visweek’ organiseren.

WWF, dé dierenwelzijnsorganisatie bij uitstek, die vis eten gaat promoten? Ja hoor! Zij gaan niet zeggen dat je geen vis meer mag eten, maar wel adviseren welke vis ok is nog te eten. Het was van hen ook dat ik de uitnodiging kreeg om mee te gaan naar een Seafood Dinner in de Fenix Food Factory in Rotterdam (toplocatie!) ter introductie van de Bewuste Visweek. De chefs die die avond voor ons zouden koken waren niet de minste (Matthias Speybroeck van Va et Vient in Kortrijk en Thijs Baert, de sous-chef van Syrco Bakker van Pure C). Maar buiten met heel wat zilt lekkers achter de kiezen, ben ik vooral ook thuisgekomen met een pak nieuwe kennis en informatie over de (duurzame) visserij.

Tijdens het diner krijgen we heel wat informatie en worden er ook best wel hevige discussies gevoerd. Het zijn onze Nederlandse blogcollega’s die het vuur zwaar aan de schenen leggen van de vertegenwoordigers van ASC en MSC, het WWF en enkele vissers zelf. Moderator van het debat is Marijn Frank, een Nederlandse documentairemaakster die veel furore maakt met haar docu ‘Vleesverlangen’ en nu ook de visvangst op de rooster legt. Ik kwam in ieder geval heel wat interessante dingen te weten, en ook een aantal mythes en vooroordelen werden opnieuw de wijde oceaan ingestuurd.

Wat moet je als consument weten over (duurzame) visvangst?

• Wil je zeker van zijn dat het stukje vis op je taloor duurzaam is? Koop dan vis met het label MSC of ASC. MSC is voor de wilde visserij, ASC voor de kweekvis. Je herkent ze aan het respectievelijk blauw en groen label op de verpakking. Het zijn onafhankelijke instituten (dus niet gesubsidieerd of onder de invloed van een of andere lobby) en sturen wederom onafhankelijke en erkende controleurs op vissers en kwekerijen af, die daar zelf voor betalen. Daarbij worden ze jaarlijke opnieuw beoordeeld op een aantal strenge criteria: Hoe wordt de vis gevangen? Is de vis die gevist wordt niet overbevist? Wordt er rekening gehouden met het milieu, uitstoot, ecologische voetafdruk, enz… Enkel als de visserij/kwekerij aan die strenge criteria voldoet, krijgen ze het label. Er zijn heel wat supermarkten die aan de campagne meewerken en zich engageren om x% van hun visinkoop met het label te doen. Nu, het moet gezegd, ik ben na het Seafood Dinner enthousiast naar de supermarkt gegaan, om eens te kijken waar het label nu allemaal al op prijkt, en dat was bitter weinig, helaas! Er is dus wederom nog zeer veel werk aan de winkel.

• Niet elke vis heeft een label, en daarvoor heeft het WWF een ‘Viswijzer’ gemaakt, een downloadbare pdf of een applicatie op je smartphone, om in de winkel te kunnen kijken welke vis duurzaam is. Dat gaat van soort per soort en vooral waar ze vandaan komen. Het valt wel op dat er in Europa al veel meer aan duurzame visserij gedaan wordt als in de rest van de wereld. Het is een handige tool, maar toch ook onthutsend, zo zijn er een aantal soorten vis die gewoon niet ok zijn om te eten op dit moment. En dan denkt iedereen spontaan aan tonijn, maar er is meer: zo is paling, poon, rivierkreeft, rode snapper, rog, tongschar, wijting, zeebaars, zeebarbeel, zeeduivel én zeewolf eigenlijk allemaal niet ok. Tout court! En dan zijn er nog een heleboel vissoorten waarbij het dus heel belangrijk is om te kijken waar ze vandaan komen.
• Om het even over die tonijn te hebben. Ik ben daar al een aantal keren over aangepakt dat ik dat nog eet, “omdat je tonijn toch niet meer mag eten”. Maar het is dus niet zo zwart-wit. Er zijn om te beginnen heel wat verschillende soorten tonijn, die niet allemaal overbevist zijn. Van blauwvin tonijn blijf je inderdaad beter af. De soorten die duurzaam gevangen zijn, hebben het MSC label. Het was zelfs een van de weinige vissoorten die ik bij mijn plaatselijke Delhaize zag liggen met het label. Zo zie je maar.
• En dan zijn er ook nog die vissen met slechte reputatie als tilapia, pangasius, victoriabaars en scampi. Ze komen voornamelijk uit Azië, en worden er onder zeer dubieuze omstandigheden gekweekt (zoals eerder vermeld, met eigen ogen gezien). Maar het tij begint ook daar te keren, en er zijn een aantal kwekerijen die ook het ASC label gekregen hebben. Het zijn er niet veel, maar het kan dus wel. 

Conclusie: Je kan niet zeggen “die vis is slecht en die vis is goed”. Het gaat er allemaal om waar en hoe. Met de labels ASC en MSC heb je een hele goede richtlijn, maar ook vissen zonder het label kunnen ok zijn, daarvoor is er de viswijzer van het WWF. Het is niet gemakkelijk als consument, maar er zijn toch op zijn minst al enkele tools die het ons iets duidelijker maken. Vandaar ook dus de Bewuste Visweek om dit alles een beetje in de kijker te zetten.

Een beetje zware kost misschien allemaal, en daarom deel ik nog graag enkele foto’s van de heerlijke lichte en guilty-free visgerechten die we voorgeschoteld kregen.

Tartelette van rauwe scheermessen, boontjes en hangop

Thijs Baert van Pure C toont hoe je een zalm fileert

Fe-no-me-naal gerechtje van Pure C: Zomerse ASC zalmsalade, recept staat ook op de website van De Bewuste Visweek

Ajo blanco, gerookte haring, gemarineerde zomerprei, boekwijt en rode besjes

Schelvis, salade van tomaat, mosselen, jus van mosselen

Gebrande pladijs, koolrabi, karnemelkvinaigrette, mierikswortel, gemarineerde algen

Honger naar meer informatie? Neem zeker eens een kijkje op de website van De Bewuste Visweek. Je vindt er de viswijzer, fijne recepten van chefs die meewerken aan de campagne (zo gingen Syrco Bakker en Mathias Speybroeck meevaren met een mosselboot en kookten er terplekke enkele topgerechten mee, leuke docu om te kijken!), meer info over ASC en MSC enz…

En euh, laat dat viske nu maar des te meer smaken he!